Tunceli, Doğu Anadolu Bölgesi'nin zengin kültürel mirasına sahip bir şehirdir. Yöre, hem doğal güzellikleri hem de eşsiz lezzetleri ile dikkat çeker. Tunceli'nin peynir geleneği, çeşitli sütlerden üretilen özgün tatlarla doludur. Yerel peynirler, hem tatlarıyla hem de yapım biçimleriyle dikkat çeker. Tunceli'nin zengin hayvancılık geçmişi, bu peynirlerin kalitesini artırır. Yerel halk, yıl boyunca çeşitli etkinliklerde peynirlerini tanıtır. Tunceli'deki peynirlerin çeşitliliği, bölgenin gastronomi kültürünün önemli bir parçasıdır. Doğal ürünlere verilen önem, bu lezzetlerin kalitesini artırmaktadır. Yerel peynirler, doğanın sunduğu en değerli hazineler arasında yer alır.
Tunceli, tarihi boyunca çeşitli medeniyetlere ev sahipliği yapmıştır. Yöre halkı, geleneksel peynir yapımını kuşaktan kuşağa aktarmıştır. Tunceli'nin doğal kaynakları, süt üretiminde büyük rol oynar. İnek, koyun ve keçi sütü ile yapılan peynirler, bölgeye özgü lezzetler sunar. Hazırlanan peynirler, sadece tüketim için değil, aynı zamanda sosyal etkinliklerde de önemli bir yere sahiptir. Yerel pazarlar, peynir ve diğer süt ürünlerinin çeşitleriyle dolup taşar. Tunceli'nin peynir geleneği, yöresel kültürün bir parçası olarak korunmaya çalışılır.
Peynir yapım süreci, titizlikle takip edilen geleneksel yöntemlerle gerçekleştirilir. Hayvancılıkla uğraşan çiftçiler, sağdıkları sütü hemen değerlendirmeye alır. Taze süt, hijyen kurallarına uygun bir şekilde işlenir. Peynir yapımı, genellikle aile bireyleri tarafından yapılan bir aktivitedir. Aile fertleri, birlikte çalışarak bu geleneği yaşatır. Her yıl düzenlenen yerel festivallerde, peynir yarışmaları yapılır. Yarışmalar, bölgede yaşayanların bu geleneğe olan bağlılıklarını pekiştirir.
Tunceli'de birçok yerel peynir çeşidi bulunmaktadır. En popüler peynirlerden biri "Tunceli Peyniri"dir. Zengin aroması ve yoğunluğu ile ön plana çıkar. Yerel halk, bu peyniri kahvaltılarda ve yemeklerde sıkça kullanır. Bununla birlikte, "Çoban Peyniri" de oldukça beğenilen bir üründür. Koyun sütü kullanılarak yapılan çoban peyniri, kendine has bir tadı vardır. Bu çeşit, genellikle salatalarda ve mezelerde tercih edilir. Tunceli’deki peynir çeşitleri, tatları ve kullanım alanları ile zengin bir gastronomi sunar.
Tunceli'de peynir yapım süreci oldukça özenle yürütülür. İlk adım, kaliteli sütün elde edilmesidir. Yerel çiftçiler, sütleri sabah erken saatlerde sağar. Sütün tazeliği, peynirin kalitesini belirleyen en önemli unsurdur. Bu nedenle hijyenik koşullar altında çalışan çiftçiler, sütün en iyi şekilde muhafaza edilmesine dikkat eder. Süt, kaynatmaya hazırlanana kadar uygun kaplarda bekletilir.
Kaynatma işlemi sonrası, süt sıcaklığı belirli bir seviyeye ulaştığında mayalama işlemi başlar. Doğal mayaların kullanımı, peynirin karakteristik tadını oluşturur. Mayalanma süreci tamamlandığında, süt pıhtılaşarak katı hale gelir. Bu aşamada pıhtı, küçük parçalar halinde kesilir ve iyice süzülür. Sonrasında tuz eklenir ve peynir, şekil alması için kalıplara konulup dinlendirilir. Şekil alma işlemi, peynirin dokusunu ve lezzetini oluşturur.
Tunceli'de peynir, günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçasıdır. Yerel halk, sabah kahvaltılarında peynir çeşitlerini sıkça tüketir. Peynir, zeytin, yeşillik ve ekmek ile sunulduğunda sofralara lezzet katar. Yemek kültüründe de peynirin önemli bir yeri vardır. Tunceli mutfağında, peynirli börek ve peynirli mantı gibi geleneksel tarifler mevcuttur. Özellikle özel günlerde, peynir ile yapılan yemekler büyük ilgi görür.
Peynir, aynı zamanda sosyal etkinliklerde yapılan ikramların da başında gelir. Tunceli'de düzenlenen festivallerde, yerel peynirler tanıtılır. Halk, bu etkinliklerde peynirin farklı kullanım alanlarını keşfeder. Yerel restoranlar, bu lezzetleri sunarak gastronomik bir deneyim yaşatır. Tunceli’nin peynir tüketimi, sadece bir gıda unsuru değil, aynı zamanda kültürel bir mirastır.